The Battle: Unplugged

Layla van Eric Clapton, I’ll Be There van Mariah Carey, het hele Unplugged-album van Nirvana; begin jaren negentig leverde het MTV-programma Unplugged flink wat hits op. De Nederlandse variant 2 Meter Sessies (uit het gelijknamige radioprogramma van Jan Douwe Kroeske) volgt eigenlijk hetzelfde concept: versterking uit en terug tot de essentie van het liedje.

Hoewel Unplugged als fenomeen niet meer is wat het geweest is (ondanks een poging om het programma nieuw leven te blazen), is de invloed nog steeds groot. Sterker nog: je zou kunnen beweren dat er in 2012 meer minimalistische, akoestische liedjes op de radio worden gedraaid dan in de jaren negentig.

Maar wat zijn nou de mooiste Unplugged-liedjes (al dan niet uit die MTV-serie)? Onze bloggers slaan elkaar dit keer de hersens in met de akoestische gitaar.

Keuze Robert Arnold: Alice in Chains – Down in a Hole

Geen vrolijke bende, maar het blijft wel hangen

Ik ben altijd een groot fan van de MTV Unplugged en 2 Meter Sessies series geweest. Nog steeds vind ik het leuk om akoestische versies van bekende nummers op te snorren. In een akoestische versie hoor hoe goed het liedje en hoe goed de band eigenlijk is. Het valt me dan ook niet mee om maar één liedje te kunnen uitkiezen (en dat doe ik dus ook niet)

Op 10 april 1996 speelde Alice in Chains in New York hun MTV Unplugged concert. Dit concert was bijzonder omdat het het eerste Alice in Chains concert was in drie jaar en – naar later bleek – ook een van de laatste keren was met zanger Layne Staley. Alice in Chains is een van de vele Seattle-bands die furore maakte in de schaduw van Pearl Jam en Nirvana. De eerste keer dat ik Alice in Chains hoorde was ik niet meteen verkocht. De muziek was erg hard en erg negatief. Pas na het horen van het album Jar of Flies (1994) was ik om en kon ik ook Dirt (1992) luisteren en waarderen. De Unplugged-cd heb ik grijs gedraaid.

Layne Staley is het dode bewijs dat drugs niet deugen. De zwaar depressieve zanger overleed na een overdosis in 2002, maar zijn drugsgebruik zorgde al voor de nodige problemen in de jaren 90. Ook voormalig bassist Mike Starr overleed in 2011 als gevolg van drugsgebruik. Al met al geen vrolijke bende dat Alice in Chains, maar wel een bandje dat bij je blijft hangen.

Down in a Hole is voor mij hun beste nummer, de samenzang tussen Staley en gitarist Cantrell is fantastisch. De tekst lijkt te slaan op het leven van Staley, maar is geschreven door Cantrell. Dat het een goed nummer is bewijst ook de uitvoering van Ryan Adams.

En dan heb ik ook nog iets anders. Ook een dode zanger. Of het echt unplugged is weet ik niet. Ik weet ook niet van wanneer deze opname is. Deze YouTube-versie is korter dan het fragment dat ik ken, maar de situatie is als volgt: radioshow met muzikanten willen uitzending afsluiten met een lied. Iemand verzint dat ze dan Jeff Buckley moeten bellen. Ze bellen naar de studio en na lang aandringen krijgen ze Buckley aan de telefoon. Wat volgt is dit.

Keuze Freek Janssen: Heart – Alone

Die ouwe valse katten blijken eigenlijk nog best bloedmooie nummers te maken

Fuck it, Arnoldus. Als jij niet gaat kiezen, doe ik het dus ook niet, hè. Het is al moeilijk zat.

Nou okay; ik zal uiteindelijk wel een keuze maken, maar eerst ga ik misbruik maken van de situatie, door een paar van mijn Unplugged-favorieten voorbij te laten komen. Mijn eerste keuze bleek namelijk geen Unplugged-liedje te zijn. Heb ik weer. Ik had altijd gedacht dat de Bob Dylan-cover Masters of War van Pearl Jam tijdens MTV Unplugged was uitgevoerd. Niet dus. Had er wel zo ingepast.

Waarom deze? Ik ken weinig akoestische liedjes die zo venijnig en intens haatdragend zijn als (deze uitvoering van) Masters of War. Het is een tirade tegen de oorlogvoerend machthebbers en hun machtsmisbruik, dat eindigt met:

And I hope that you die
And your death’ll come soon
I’ll follow your casket
In the pale afternoon
And I’ll watch as you’re lowered
Into your deathbed
And I’ll stand on your grave till I’m sure that you’re dead

Maar goed, die dus niet. Welke dan wel? Maná met El Muelle de San Blas had gekund, want dit liedje van de Mexicaanse band had ik nooit gekend zonder de MTV-serie. Alleen lijkt het te veel op het origineel, dus die viel ook af. Ook dicht bij het origineel (maar dan kaler) blijft Big Love, van Fleetwood Mac, akoestisch uitgevoerd door Lindsey Buckingham. Alleen met zijn gitaar. Door zijn solospel en de intense zang tien keer beter dan het origineel.

Maar mijn keuze gaat uiteindelijk uit naar een liedje van een band waar ik verder eigenlijk niet zoveel van moet hebben. All I Wanna Do heb ik nogal veel gedraaid toen ik als elfjarig jongetje met mijn cassetterecorder naar de top 40 luisterde, maar de liefde tussen Heart en mij was al snel bekoeld. Een soort verouderde versie van The Bangles, dat gevoel had ik erbij.

Ik denk dat ik dit unplugged-pareltje pas een jaar of tien ken – ik heb het waarschijnlijk in mijn studententijd eens voorbij zien komen op MTV, TMF of The Box. Deze uitvoering doet voor mij waar Unplugged voor bedoeld is: een liedje ontdoen van al zijn opsmuk en franje, totdat het hart (excusez le woordgrapje) overblijft. En dan blijken die ouwe valse katten van Heart eigenlijk nog best bloedmooie nummers te maken. De kern van het liedje (smachten naar de komst van minnaar) komt veel beter over dan in het origineel, dat toch een beetje verzuipt in de gitaarsolo’s, ontplofte kapsels en bombastische drums – zoals dat een beetje hoorde in de hardrock van de jaren tachtig.

En die uithaal? Die vind ik stiekem het hoogtepunt van de hele uitvoering.

Keuze Dorien de Boef: Nils Lofgren – Keith Don’t Go

Luister dit, en vraag je af waarom zijn solocarrière nooit van de grond is gekomen

Voor mijn favoriete niet-versterkte liedje moest ik in de krochten duiken van de rijke historie die Jan Douwe Kroeske heeft gecreëerd met zijn 2 Meter Sessies.

Ik wist helemaal niet wie Nils Lofgren (1951) is. Inmiddels schaam ik me daarvoor, want hij is een zeer getalenteerd gitarist/muzikant die al op z’n zeventiende met Neil Young werkte en sinds 1984 (off and on) in Bruce Springsteen’s E Street Band speelt. Hoewel dat zijn bekendste wapenfeit is, mag zijn solocarrière niet worden onderschat. Check z’n discografie maar eens. Indrukwekkend.

Het liedje Keith Don’t Go – de unplugde versie dan – ken ik maar al te goed. Het werd opgenomen op 22 november 1992 in de studio van 2 Meter Sessies. Het was de eerste keer dat Lofgren aantrad bij Kroeske (hij is nog twee keer teruggeweest). De twee hadden elkaar nog nooit ontmoet en Kroeske vond hem kleiner dan verwacht (je kunt maar een verwachting hebben). Lofgren zelf was nogal teleurgesteld dat hij ondanks het grote geld (dat hij toen al lang en breed had verdiend) bijna nooit op de radio werd gedraaid. Lofgren was alleen, maar samen met z’n gitaar ontroerde hij enorm.

Het nummer uit 1975 gaat over Keith Richards. Maar of het nou gaat over het mogelijke verlaten door Richards van de Stones, diens riskante leven en daardoor kans op overlijden (drugsgebruik) of het wel of niet naar Canada gaan, omdat hij daar terecht moest staan vanwege drugsbezit, blijft een beetje vaag. Nils was een groot fan van Richards. Dat mag in ieder geval duidelijk zijn (maar oordeelt u gerust zelf).

I said Keith don’t go, don’t take my fun
We miss our father Jimi it’s hard to breathe with that loss
But I still got you brother, don’t nail yourself to a cross
I watch you lead the pack, you put the drive into my soul
You bring a message to millions, says ‘Keith don’t go’

De opbouw in dit liedje is gigantisch. Ik kan er weinig over schrijven, dit is een kwestie van zintuigen. Horen en voelen. Het is genieten vanaf seconde één en het blijft ongelooflijk dat de solocarrière van deze man – met deze stem! – nooit echt van de grond is gekomen. Helaas is er geen filmpje te vinden van de 2 Meter Sessie (en heeft Jan Douwe Kroeske me niet meer gemaild). Maar gelukkig is hij nog wel te vinden op Grooveshark:

Keuze Bas van Sambeek: LL Cool J – Mama Said Knock You Out

Daar konden de latere Unplugged-artiesten nog een puntje aan zuigen

MTV Unplugged is een gezapig programma waar veel artiesten hun beste nummers verpesten door alles met een akoestische gitaar op halve snelheid te spelen.
Dat is kort door de bocht wat er volgens mij mis is gegaan met het MTV Unplugged-concept. Soms wordt er een arty funksausje overheen gegoten of een obscuur instrument tegen aangegooid, maar de basis klopt gewoonweg niet. Mijn held Paul McCartney speelde het veilig door nummers te kiezen die van origine akoestisch waren en de intieme sfeer op de juiste manier te gebruiken, maar hij is één van de weinigen die de toon zo precies goed aanslaat. En waarom moet je hem persé nadoen?

Wat ook kan is de boel eens flink te laten swingen. Zoek de grenzen van unplugged eens op! Per slot van rekening spelen we pas een jaartje of vijftig à zestig plugged. De originele versie van Mama Said Knock You Out – vol dikke computerbeats en draaitafelscratches – was LL’s antwoord op alle kritiek die hij de jaren ervoor gekregen had op zijn muzikale keuzes. Het nummer begint met Don’t call it a comeback / I’ve been here for years. en haalt zijn carrière commercieel uit het slop. Maar in plaats van dit stijltje uit te melken, maakte hij meteen de volgende creatieve stap: hij speelt het nummer met een live-band en dan ook maar meteen akoestisch.

LL Cool J is met de unplugged Mama Said Knock You Out een verfrissing avant la lettre. Dit nummer is namelijk gespeeld in een van de eerste afleveringen van MTV Unplugged, dus de latere artiesten hadden een voorbeeld kunnen nemen aan deze originele aanpak. Keiharde funky hiphop zonder draaitafels of samplers in de buurt; nu gebeurt het vaker, maar toentertijd was het een flinke stijlbreuk. Een stijlvolle stijlbreuk welteverstaan. Het is jammer dat zijn opvolgers bij MTV Unplugged niet geïnspireerd zijn door dit voorbeeld, maar veilig Paul McCartney hebben gevolgd. Wat zou er zijn gebeurt als Alanis, Björk, Clapton, Duran Duran en al die anderen de folk achter zich gelaten hadden en verder waren gegaan dan het standaard riedeltje? We zullen het nooit weten. Maar ik waardeer LL Cool J om zijn ongebonden originaliteit. Jij ook?

[polldaddy poll=6607661]

Voor de die hard unplugged fans is deze blog ook op papier verkrijgbaar. Hoe? Print deze pdf uit of stuur een mailtje met je naam en adres. Graag wel een postwissel bijsluiten.