Een behoorlijk onderbelicht genre hier op deze site, maar ook elders, is Fado. Precies zo’n genre waar je niet dagelijks naar luistert, maar als je het hoort dan weet je het heel erg te waarderen. Je kunt deze melancholische muziekstijl een gevoel van beschadiging noemen, gevat in woorden, klanken en emotie. De traditionele fado van zang en gitaar is in de huidige tijd natuurlijk onderhevig aan andere muzikale invloeden. Als genre blijft het echter het vlaggenschip van Portugal, het land waar fado vandaan komt. Fado is de ziel van dit Iberisch land gevat in muziek.
Ook muzikanten buiten Portugal voelen de fado en geven er een draai aan. Muzikant en producer Raül Refree komt uit Spanje. Voordat hij de Portugese zangeres Lina leerde kennen had hij persoonlijk niet veel met Fado, maar door een samenwerking met haar is hij het gevoel ervan zeer gaan waarderen. Hij had ook al eens gewerkt met een andere zangeres, Rosalia. Hij produceerde haar debuut, Los Ángeles. Daarnaast heeft hij ook samengewerkt met Lee Ranaldo, van Sonic Youth faam, dus je kunt wel zeggen dat Refree vooral niet bang is dingen gewoon anders te doen.
Als het duo Lina & Raül Refree hebben de producer/muzikant uit Spanje en de getalenteerde zangeres uit Portugal de Fado verder naar het heden en de toekomst willen brengen. Zonder de wens de emotie en het gevoel van het verleden ervan te veranderen. Met synths en piano creëert Refree een modern geluid, als beatloze en verstilde Triphop. Samen met de prachtige stem van Lina – haar stem is zeer intens en vol emotie – ontstaat er een luisterervaring van de hoogste orde. Al met al een tijdloos en uniek samenwerkingsverband, het zal je zeker niet Iberisch koud laten.
Begin 2020 werd er een titelloos album uitgebracht. De allereerste single van het duo Lina & Raül Refree als voorloper van dat album was het nummer Cuidei Que Tinha Morrido. Laat je vooral onderdompelen door dit nummer. Je kunt spreken van veel lef om fado op een dergelijk spannende en bijtijdse manier te laten klinken. Het had makkelijk kunnen mislukken, maar het is uiteindelijk uitermate gelukt het beste van de nieuwe en van oude wereld bij elkaar te brengen.
Het album van Lina & Raül Refree bestaat volledig uit nummers die al eerder zijn opgenomen. Hoe origineel het album ook klinkt, het bevat dus gewoonweg heel bekende Fado-klassiekers. Klassiekers die dan weer geassocieerd worden met een specifiek iemand. Met een koningin zelfs: Amália Rodrigues was haar naam. Ze werd bij leven al de Koningin van de Fado genoemd, en maakte fado wereldwijd bekend. In Frankrijk bijvoorbeeld was deze Fadista haast net zo populair als in Portugal zelf. Je kunt spreken van een meer dan uitzonderlijk artieste. Toen ze overleed in 1999 kondigde de premier van Portugal drie dagen van nationale rouw af, want de Stem van Portugal was niet meer.
Haar nummer Cuidei Que Tinha Morrido staat op het album Com Que Voz uit 1970. Dit album was een groot succes, bij het publiek en bij de critici. Voor een kennismaking met tijdloze Fado zou dit dan ook een prachtig instapmoment zijn, het album is zo goed als perfect. Cuidei Que Tinha Morrido is lang niet het enige hoogtepunt. Als je naar het oudere nummer luistert dan valt ook op dat de versie van Lina & Raül Refree ondanks de moderne aanpak eigenlijk nooit zo indringend had kunnen zijn zonder deze uitvoering van Amália. De versies weten elkaar te versterken zodra je ze achter elkaar draait. De moderne versie is verder gegaan waar het nummer zo’n vijftig jaar daarvoor was, maar keert er uiteindelijk ook weer naar terug. De onsterfelijke bron blijf je gewoon voor altijd voelen.
