De eerste ‘fiets’ werd in 1817 uitgevonden, maar verschilde nogal van onze moderne tweewielers. Eigenlijk was het een loopfiets (ook wel draisine genaamd). Verschillende modellen volgden deze op tot de introductie van de vélocipède met trappers aan het voorwiel in 1866, maar vanwege de wens voor een hogere snelheid kwam de hoge bi in productie. Levensgevaarlijk, want met grote regelmaat werd de bestuurder gelanceerd of viel van zijn rijwiel. In 1885 wordt de moderne fiets in Engeland gemaakt met een achterwiel met kettingaandrijving en kogellagers en toen drie jaar later John Dunlop de luchtband uitvond werd het een volwaardig vervoermiddel.
In de muziek is de fiets een regelmatig terugkerend onderwerp zoals onder andere in The Pushbike Song van The Mixtures, Silver Machine van Hawkwind, Tour de France van Kraftwerk, Bicycle Race van Queen en Nine Million Bicycles van Katie Melua. Maar ook bands zijn ernaar vernoemd. Een paar voorbeelden.
Keuze Tricky Dicky: Tomorrow – My White Bicycle (1967)
Freaky stuff
Rond 1966 deed de pyschedelica haar intrede in de muziek met Pink Floyd en The Soft Machine als bekendste voorlopers. Een andere eersteling was Tomorrow; een band die slechts bij de freaks een herinnering oproept. Ooit begonnen als Four Plus One met zanger Keith Hopkins. Na één single veranderden ze de naam in The In Crowd die met Steve Howe (later Yes) in te gelederen een kort leven beschoren was en zonder succes drie singletjes opnam.
What’s in a name? Zullen ze gedacht hebben, want de derde wijziging werd Tomorrow. Zanger Hopkins veranderde zijn naam in West en als tussendoortje zingt hij meerdere liedjes in voor de nooit uitgebrachte musical A Teenage Opera van Mark Wirtz. Ook Steve Howe doet een duit in het zakje. Het levert hen een internationale hit op, die in de volksmond ook wel ‘Grocer Jack’ genoemd wordt. Desondanks zijn er grote problemen met de platenmaatschappij EMI, waarover Wirtz in 2000 zou zeggen: Quintessentially, what killed Teenage Opera was EMI’s blind and stubborn procrastination and political tomfoolery, which ultimately shot us all to shit. Nevertheless, even in its incomplete form and ultimate failure, Teenage Opera entered the history books as a bright torch and shining star, having set a precedent and broken down barriers to pave the way for others to succeed where I had failed. Later in datzelfde jaar is Tomorrow de allereerste die in de John Peel Show op BBC 1 in 1967 optrad.
Ook het gelijknamige album van Tomorrow uit 1968 werd geen hit, maar wordt vandaag de dag als een van de allerbeste psychedelische rockalbums ooit gezien. De reden voor het gebrek aan succes ligt misschien ook aan de langdurige opnamesessies (bijna een jaar), want toen het album eindelijk uitkwam was de psychedelica inmiddels op haar retour. Het zal ook niet geholpen hebben dat de wederom EMI een zeer miniem budget beschikbaar had gesteld en weigerde de hoes in kleur te drukken.
Een leuk weetje is dat er in Amsterdam in 1965 en geïnitieerd door Provo daadwerkelijk een witte fietsenplan was: gratis fietsen in collectief eigendom die in de stad geplaatst zouden worden. Het was bedoeld om de asfaltterreur van de gemotoriseerde bourgeoisie aan te pakken. De eerste witte fiets – een exemplaar dat ter plekke werd wit geschilderd – werd meteen door de politie in beslag genomen omdat er geen slot op zat….. Tsja.
Keuze Remco Smith: Tom Waits – Broken Bicycles (1982)
Geen knor en geen grom
Piep knor grom. Potten en pannen. Valse gitaren. Gekreun. Geluiden als uit de hel, al dan niet verpakt in vreemdsoortige songstructuren. Het geluid van whisky en veel sigaren.
Het mag een wonder heten dat Tom Waits zo populair is geworden. Hij heeft er alles aan gedaan om te voorkomen dat hij zo geliefd werd. Vastgesteld moet worden dat dat niet is gelukt. Zijn muziek werd altijd lyrisch gerecenseerd. Dat iemand zo compromisloos kan zijn en toch daarmee zo succesvol is geworden, is niets minder dan magie. Het kan dus lonen je eigen weg te vinden, desnoods tegen de stroom in. Naar verluidt is het aan zijn vrouw Kathleen Brennan te danken dat Waits het eclectische in zijn muziek heeft opgezocht. Het experiment. Swordfishtrombones was de eerste proeve daarvan en die kronkelige weg heeft Waits niet meer verlaten. Waits is succesvol gebleven en dat is hem gegund.
En toch. En toch. En toch. Het is niet mijn favoriete periode van Waits. Ik ben echt gek op Closing Time, zijn eerste plaat uit mijn geboortejaar 1973. Ol’55, Martha: ze grijpen me steeds weer naar de strot. Op Small Changes en Blue Valentine. Hoe knap ik zijn muziek op bijvoorbeeld Bone Machine of Mule Variations ook vind, het raakt mij zoveel minder dan zijn muziek uit de begintijd. Net voordat hij met Swordfishtrombones een hele andere kant op is gegaan, heeft Waits de soundtrack gemaakt voor de film One From The Heart. Geen knor en geen grom. Maar deze prachtig breekbare piano-balade.
Keuze Ruud Besseling: Red Hot Chili Peppers – Bicycle Song (2002)
Goede muziek trapt lichter
Fietsen, ik leerde het mijzelf deels aan al ging dat wel met de nodige verwondingen gepaard, maar pijn is emotie en emotie kun je uitschakelen. Al op jonge leeftijd had ik door dat de fiets mij de mogelijkheid bood om zo nu en dan even te kunnen ontsnappen naar plekken die lopend minder snel te bereiken waren. Een soort voorloper van ‘de vloer is lava’, was ‘alleen op de stoep’, waarbij je zover mogelijk moest zien te fietsen op de stoep zonder de weg te gebruiken. Met de BMX was dit nog leuker, want daarmee kon je nog stunten ook en kleine sprongen maken.
Kinderfiets, skelter, BMX en toen mijn eerste echte ‘volwassen’ fiets. Het moment was daar dat ik daadwerkelijk langere afstanden zou gaan fietsen en dat niet alleen, want nu kon ik ook gaan uitkijken naar mijn eerste krantenwijk. De fiets was stevig genoeg om een zware krantentas te dragen en dat was maar goed ook, want al snel had ik de grootste wijk van het dorp. Door weer en wind bracht ik een jaartje of wat de Telegraaf, Trouw & Volkskrant rond en luisterde naar de nieuwste muziek op mijn Philips Walkman. Een enorme koelkast van een apparaat, maar wel een fijne koelkast, want goede muziek trapt nou eenmaal lichter. Her & der in de wijk woonden meisjes die ik kende van school of gewoon uit het dorp. Er zaten meisjes tussen die ik wel spannend vond en zodoende komen die nog wel eens in gedachten voorbij, wanneer ik een bepaald liedje hoor uit die tijd. Ze hebben hun eigen liedje gekregen en ik mooie herinneringen aan de tijd dat ik op mijn stoere stalen ros de krant bezorgde.
Jaren later, de walkman was allang en breed ingehaald door discman en deze op zijn beurt door de MP3-speler en mobiele telefoon als geluidsdrager, vervoerde het stalen wonder mij door de straten van Amsterdam. Onderweg naar een afspraak met vrienden of woon-werk het maakte niet uit, maar de Mokumse straten waren van mij. In de zomerzon trapte ik heel relaxed van A naar B op de tonen van artiesten als Marvin Gaye of Burning Spear en had ik haast, dan ging de voorkeur naar iets wat zwaardere muziek met een snel tempo er in.
Tegenwoordig maak ik mijn meters voornamelijk in de omgeving Langedijk – Alkmaar en stuitte onlangs weer op het album By The Way van de Red Hot Chili Peppers. Volgens de Peppers zelf was het maken van dit album een fijne aangelegenheid en naar mijn mening klinkt dat ook door in de songs. Ik vind het een fijne plaat welke lekker ondersteunt tijdens het fietsen. Niet te hard, niet te soft, niet te snel en zeker niet te langzaam. Af en toe even een versnelling met Can’t Stop en het andere moment weer rustig trappen begeleid door The Zephyr Song of het fijne B-kantje Bicycle Song. Ik zie dat de zon vandaag schijnt en dus hoogste tijd om een stukje te fietsen. Bel maar wanneer je wilt inhalen, ik maak met liefde even ruimte.
Keuze Der Webmeister: Het Zesde Metaal – Ploegsteert (2012)
Tijdloos lied over een mytische cultheld
We mogen ons hier in Nederland gelukkig prijzen met zulke fijne zuiderburen, die ons sinds 1830 met de neus op te feiten drukken dat er meer kanten aan het leven zijn dan enkel de financieel-economische kant. Het leven mag er zonder specifieke aanleiding gewoon leuk zijn, zonder dat er iemand met Hollandse gierigheid eerst controleert wat dat allemaal wel niet kost. Met zo’n instelling als bij de Belgen is het dan ook net vreemd dat er buitengewoon goeie popmuziek wordt gemaakt. Het is muziek die doorgaans wat doorleefder, wat urgenter is dan wat er uit ons eigen land vandaan komt. Belgen maken muziek met het hart, omdat het nou eenmaal moet. Met wielrennen als Volkssport nummer één is het natuurlijk niet vreemd dat ik in België uitkom voor een bloedstollend mooi nummer voor deze Battle, sterker nog: onderstaande Ploegsteert van Het Zesde Metaal staat al enkele jaren op nummer één in de Belpop 100: de jaarlijkse lijst met beste Belgisch Pop aller tijden, volgens de Belgen zelf. Daarnaast al jaren een vaste waarde in de Snob 2000, de laatste keer op plaats 457.
En voor da’ j’ ‘t wist wa’ j’ wereldnieuws
De camera’s ze plakten aan uw vel
‘t lijkt wel de nieuwe Merckx
Afgelopen zomer zette ik in een andere post al eens uiteen dat Het Zesde Metaal-frontman Wannes Capelle, gevormd in een religieus-filosofische opleiding, ijzersterke teksten schrijft over de innerlijke strijd die mensen voeren, en Ploegsteert is misschien wel het mooiste voorbeeld. Ploegsteert is een gehucht tegen de Franse grens, niet geheel toevallig het geboortedorp van eeuwige wielrenbelofte Frank Vandenbroucke. De carrière van Vandenbroucke is er eentje van grote hoogte en nog diepere dalen, van succes en tragiek en privéproblemen en doping. Maar altijd iemand die terugvocht, wat hem in ieder geval veel hondstrouwe supporters opleverde. Na zijn veel te jonge dood, in 2009, slechts 34 jaar oud, groeide hij pas serieus uit tot de een een mythische cultheld, of eigenlijk meer een anti-held.
Wat dat betreft gaat het nummer Ploegsteert niet alleen over een tragische wielrenner in een verziekt wielrenmilieu. Nee, Ploegsteert gaat over ons allemaal, over vallen en weer opstaan, en toch weer eindeloos vaak vallen en toch altijd weer proberen op te staan, ook al sta je er soms helemaal alleen voor. Ploegsteert gaat eigenlijk over de angst dat we uiteindelijk niet meer kunnen opstaan.
Ambitie trekt ip overmoed
Ze zijn rap te verwarren
Een huis buiten proportie
En een pote veel te sjieke karren
‘T was leven ip te groot verzet
‘T probleem van slechte maten:
Ze staan altijd klaar
Aasgieren en sjacheraars
Onderstaand nummer was aanvankelijk bedoeld als een eenmalig uit te voeren lied, op een herdenkingsbijeenkomst in 2011, voor familie en vrienden van Frank Vandenbroucke. Van zanger Wannes Capelle had toen amper iemand gehoord, zijn leven had die van Vandenbroucke meermalen gekruist, en zijn dood had Wannes enorm geraakt. Merk op dat het lied in de jij-vorm is: Wannes richt zich rechtstreeks tot Frank Vandenbroucke. Pas in 2012 werd besloten het lied op te nemen, en dat betekende gelijk de vliegende start van Het Zesde Metaal. De TV-opname hieronder zou de allereerste publieke uitvoering zijn, ook in 2012. Een uitzending waar menig Vlaming nog altijd kippenvel van heeft.
Keuze Alex van der Heiden: Blaudzun – Powder Blue (2015)
Afzien en tragedie
Fietsen en Blaudzun is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Allereerst natuurlijk de artiestennaam van Johannes Sigmond ‘Blaudzun’, vernoemd naar een Deense wielrenner. Verder is zijn wielerliefde alom bekend en Blaudzun is een graag geziene gast in zomerse wielerprogramma’s. Dat hij meer dan alleen maar liefhebber van deze mooie sport is bewijst hij door zijn documentaire Il Lombardia over de ronde van Lombardije. Het prachtige afzien en de heroïek van de sport die de renners in deze laatste ronde van het seizoen moeten ontberen staan centraal in deze documentaire. Dat afzien maakt feitelijk alles rondom het wielrennen de moeite waard. Het grote afzien vindt natuurlijk ook plaats in de Tour de France met als Nederlands hoogtepunt de Alpe d’Huez…en over heroïek gesproken. Deze staat in de Top 10 in het rijtje van nog zo’n monster: de Ventoux, ook wel De Kale Berg genoemd.
Tegen de achtergrond van deze Ventoux speelt het verhaal van een vriendenclub begin jaren tachtig zich af, die zich in 2012 weer verenigen om dit monster net als vroeger nogmaals te beklimmen. Het boek van Bert Wagendorp en de verfilming van een paar jaar later dragen ook simpelweg de naam Ventoux. Het is een verhaal over jonge jongens en één meisje om wie het allemaal draait. Dertig jaar later in hun midlife (crisis) aangekomen komen waarheden en onuitgesproken zaken aan het licht. Mooie klassieke thema’s waarin het wielrennen niet eens zo’n prominente rol inneemt, ware het niet dat één van de vrienden in hun eerste Ventoux avontuur om het leven kwam in de afdaling.
Afzien en tragedie zijn de achtergrond van Wagendorp zijn verhaal. Daar past maar één artiest bij die dit verhaal ook nog in een muzikale emotie weet te vatten en dat is natuurlijk Blaudzun. Net zoals het wielrennen een middel is om het vriendendrama van Ventoux een decor te geven, geldt dat ook voor het nummer Powder Blue. Echter als je deze muziek lekker hard aanzet, dan zit je meteen op koers en voel je als het ware de onderlinge spanningen, het meisje, de berg en …het wielrennen.
Keuze Jan-Dick den Das: Ben Weaver – Handfuls Of Water (2017)
Avontuurlijke muzikant
Fietsen, ik doe het graag en veel. Ik heb verschillende fietsen voor verschillende doeleinden, een fiets voor wedstrijden, de rondjes om de kerk, fiets om op het strand te fietsen, een mountainbike om te crossen door de bossen. En een fiets waar ik op reis en waar ik bike-packingraces mee rij en tripjes mee maak. Bike-packing is je slaapzak mee en slaapmatje, fietsen en zien waar je eindigt en ergens in de open lucht slapen. Het ultieme gevoel van vrijheid, tenminste voor mij. Er zijn mensen in mijn omgeving die me fronsend aankijken en de lol er absoluut niet van inzien. Iemand die het wel doet is Ben Weaver een Amerikaanse singer-songwriter. En Ben is naast muzikant ook avonturier en hij gebruikt zijn fiets om te toeren.
Bikepacking tochten zijn ook in Amerika erg populair bij een bepaalde groep fietsers en ook bij Ben. Een van die tochten is The Great Divide, een 3.038 km lange off-road fietstocht tussen Jasper, Alberta, Canada en Antelope Wells, New Mexico, VS. Ben Weaver heeft deze gefietst en daar is een film van gemaakt genaamd Music For Free. En ik kan niet anders zeggen een aanrader.
Ben Weaver heeft naast zijn fiets ook zijn gitaar en banjo bij zich en geeft op verschillende plaatsen langs de route een klein concert. In kleine gemeenschappen maar ook gewoon ergens langs de weg voor een familie. Ik vind het gewoon prachtig, muziek en fietsen, twee prachtige bezigheden die samenkomen, beide vertegenwoordigen het avontuur. Handfuls Of Water is zo’n nummer wat er prachtig bij past. Op zoek, naar buiten, alle elementen trotserend en doorgaan. De beelden spreken voor zich en als ik er naar kijk heb ik zin om muziek te luisteren, te maken en vooral om te fietsen.
Keuze Joop Broekman: Pedro The Lion – Yellow Bike (2019)
Die mijmering naar vrijheid
Bloggen voor deze site betekent schaamteloos reclame maken voor muziek. Schrijven over onbekende juweeltjes die anderen echt eens zouden moeten horen. Zoeken via streamingdiensten of het internet. En dan blijkt Google toch wel een valkuil. Het begint al met het gegeven dat er lang niet zoveel leuke liedjes over fietsen zijn als je zou denken. En de zoekterm cycling kan ook met cyclus te maken hebben. Maar de kans op een niet al te bekend pareltje tegenkomen is dan wel weer vrij groot. Want wie kent aan deze kant van de aardbol nou Pedro The Lion? Niet dat deze act in de Verenigde Staten veel bekender is, integendeel. Alleen bij diehard fans.
Pedro The Lion bestaat eigenlijk uit David Bazan en veel gelegenheidsmuzikanten. Een eerste EP in 1997 en daarna twee studioalbums worden door Bazan vrijwel in zijn eentje volgespeeld. Vriendelijke, maar geen baanbrekende Indierock. Akoestische songs worden afgewisseld met wat ruiger uptempo werk en soms wat dromerige lijntjes. De teksten gaan vooral over het Amerikaanse kapitalisme en alle beslommeringen die daarmee op Bazan afkomen. Alles in een wijder perspectief bekeken.
In 2005 stopt Bazan ermee en gaat onder eigen naam solo verder. Ruim tien jaar later verzamelt hij toch weer de nodige mensen om zich heen. Het duurt niet lang voor ook weer de originele bandnaam te voorschijn komt, en dan volgt er ook weer nieuw werk met de titel Phoenix (2019). Van dat album komt het nummer Yellow Bike, over het ontdekken van de wereld vanaf het moment dat hij leert fietsen. En het fietsstuur wordt later vervangen door een ronder exemplaar in een huurauto of een bestelbus. Maar de heimwee naar vroeger, naar ongestoord een tochtje maken blijft.
Wil je je deze band een keer live zien, dan zal je jouw vakantie handig moeten plannen in Amerika. Vast de moeite waard.
But I remember what it was like
Astride my yellow bike
First freedom, second life
All the places I could ride
Leaving early packing light
That little ache inside
My kingdom for someone to ride with
Keuze Marco Groen: Nouveau Vélo – Matryoshka (2020)
Luchtig en zonder zijwieltjes
Het is zo’n typische band die je ‘ontdekt’ met de Indiestadpas: Nouveau Vélo. Een band waarvan ik, dankzij de naam, het vermoeden had dat ze uit België kwamen. Dat was bijna goed; het gezelschap komt uit Noord-Brabant. Alleen de voormalige drummer schijnt van boven de rivieren te komen, geloof ik. In 2017 stonden ze op een festivalletje in Paradiso waar 24 uur lang livemuziek van eigen bodem gespeeld werd. Zo kon het dus gebeuren dat Nouveau Vélo te vinden was in een line-up met bands als ZzZ, Toner Low en de legendarische Zaanse punkband The Ex. Een totale overkill aan muziek, waarbij het Nouveau Velo toch gelukt is om indruk te maken. En dat is niet zo vreemd, want wie een klein beetje moeite doet om zich in de band te verdiepen, komt erachter dat de heren al heel wat jaartjes ervaring hebben in het maken van muziek.
Dat gaat zo ook goed af. Nouveau Vélo heeft een herkenbaar, eigen geluid, hoewel het, gelukkig niet al te statisch is. Elk album klinkt nét wat anders, wat de terechte indruk wekt dat de heren zich muzikaal blijven ontwikkelen. Met Bogland zijn ze toe aan hun derde album, waarvan in mijn optiek Matryoshka er bovenuit steekt. Een kijkje op Spotify leert dat het nummer Waves wat populairder is en heeft derhalve geen extra aandacht nodig. Matryoshka is een alternatieve spelling voor de Russische poppetjes die in vrijwel elke Nederlandse huishouding te vinden zijn: de Matroesjka’s. Dat zijn van die poppen waarbij als je ze openmaakt, een ander poppetje tevoorschijn komt. In dat poppetje is dan op zijn beurt ook weer een ander poppetje verstopt. Dit patroon herhaalt zich schier oneindig, tot je erachter komt dat de hele huiskamer vol met Russische poppetjes van allerlei formaten staat. Nouveau Vélo heeft er een liedje over gecomponeerd waarvan de tekst nogal multi-interpretabel zijn. Gaat het over onderdrukte gevoelens? Schizofrenie? Een bewustzijnsniveau dat alleen tijdens de slaap bereikt wordt? Zwangerschap dan misschien??? Wat dat betreft is het jammer dat Nouveau Vélo geen metalband is, want dan was het tenminste duidelijk geweest dat ze over bezetenheid zouden zingen. Nu is het gissen.
De doorgewinterde liefhebber van ondergewaardeerde liedjes komt met Nouveau Vélo ruim aan zijn trekken. De muziek van de Brabanders lijkt vooralsnog een onontdekte muziek-oase te zijn. Iemand die ze ooit live heeft gezien, weet dat ze wel wat meer aandacht mogen krijgen op diverse mediakanalen. Hopelijk draagt dit een minuscuul steentje bij.
[crowdsignal poll=10807617]
