Enkele headliners op Pinkpop dit weekend: The Rolling Stones (gemiddelde leeftijd rond de 70), The Scene (60) en Metallica (50). Het festivalpubliek is in leeftijd meegegroeid met de artiesten op het podium: het zijn echt niet alleen meer tieners en twintigers die je tegenkomt bij Pinkpop, Werchter en Lowlands.

Hoe anders was dat in de jaren vijftig en zestig: toen zag je dertigers en veertigers niet zo snel op de dansvloer. Popmuziek was voor ‘teenagers’. Maar popmuziek is al lang geen jongerencultuur meer. Als puber kun je je niet meer afzetten tegen je ouders door naar bepaalde controversiële muziek te luisteren, want je pa vindt punk ook tof.

In de serie Eeuwigheidswaarde zoeken we naar een antwoord op de vraag welke muziek wordt overgedragen op volgende generaties, en welke niet. Nu popmuziek van alle leeftijden is, lijkt ook de vernieuwing er een beetje uit te zijn. Want hoe kun je nu je ouders nog shockeren?

Een discussie tussen bloggers Freek Janssen, Edgar Kruize, Frank Meeuwsen en Bas van Sambeek

Freek Janssen:

Wat mij vaak opvalt, is wat door de muziekindustrie vaak niét wordt benoemd. Pak een willekeurige lijst van 3FM of Radio 2 (Zeroes Request of de Top 2000), en er wordt nooit de nadruk gelegd op de dalers. Alleen de liedjes die stijgen of hoog eindigen worden benoemd, maar ik vind het eigenlijk juist interessant wat langzaam de vergetelheid in glijdt.

De leeftijd van (oudere) artiesten is ook zoiets. Het lijkt alsof media een beetje om de leeftijd van popmuzikanten heen draaien. Hoe vaak hoor je iemand zeggen dat Dave Grohl 45 is geworden dit jaar, en dat Eddie Vedder zelfs Abraham ziet? De leeftijd van artiesten wordt alleen nog maar genoemd als het om jonge talenten gaan, zoals Lorde (17) en Jake Bugg (20).

Edgar Kruize:

Popmuziek is de jongerencultuur allang overstegen. Grappig genoeg zie je dat zelfs ‘ouderen’ zich als jonge pubers gedragen als het over hun favoriete bandje gaat. Goed voorbeeld was de Rolling Stones-uitzending van DWDD enkele jaren geleden, waar de dikke vijftigers/zestigers zich net zo gedroegen als het over ‘Mik en Kief’ ging als meisjes van 14 die het over One Direction hebben. Inclusief blosjes op de wangen en non-discussies. Daarnaast zie je jongeren zonder gêne in de platenkast van hun ouders duiken (letterlijk en figuurlijk, gezien de opmars van vinyl) en wat je dus wel kan constateren is dat je hier wederom het woord ‘authentiek’ uit de kast kan halen. In een tijd dat alles met de computer gehaald kan worden, zie je een hang naar ‘echte’ muzikanten, ‘echte’ instrumenten en ‘tastbare’ muziek. Vinyl heeft dat ‘echte’ gevoel veel meer dan cd. Waardoor je ook automatisch kan beargumenteren dat de acts die puur uit het cd-tijdperk (nineties/zeroes) komen ook daar aan ‘eeuwigheidswaarde’ verliezen en dat is dan puur sentimenteel, want muzikaal is er natuurlijk niks mis met veel liedjes.

Wel is het zo dat – en daar is wetenschappelijk onderzoek naar gedaan – de muziek waarnaar je rond je puberteit luistert de muziek is waarop je smaak zich zal ontwikkelen. In de wereld zoals ‘ie nu is, is alle muziek voor iedereen toegankelijk. Dat maakt ook dat de keus onmetelijk groot is. Het maakt ook dat de relatief strakke afbakening van muziek waarmee de jeugd zich tegen hun ouders afzette (maar vergeet niet, óók tegen leeftijdsgenoten) er niet meer is. Wie punkpop leuk vindt, is anno 2014 twee muisklikken verwijderd van de bron en komt al snel bij de punk uit de jaren ’70 uit. Wat maakt dat de jongerencultuur van ‘nu’ teert op die van vroeger. Je kan shirts van de Ramones kopen bij C&A. Dat zegt genoeg, er is niks meer om af te zetten. Alles is mainstream.

Dit onderzoekje is trouwens wel lezenswaardig, want het gaat er vanuit dat je smaak wel enigszins opschuift naar mate je ouder wordt – persoonlijk ben ik van mening dat het vooral ‘verdiept’.

Frank Meeuwsen

Ik heb echter wel moeite met de zin “er is niks meer om af te zetten. Alles is mainstream”. Ik geloof dat niet. Het is niet meer het afzetten tegen je ouders (50/60), maatschappij (70) of je afzetten tegen normale mode (80’s…kom op, nee maar echt!) maar je maakt mij niet wijs dat er geen underground muziek meer is. Die komt nu door digitale invloeden sneller bovengronds en verspreidt zich sneller. True. Maar toch geloof ik dat er nog altijd, ergens in een garage drie hoog achter (I know…) een paar gastjes of meiden staan te klooien met instrumenten en echt iets anders en vernieuwends maken. Wat zich afzet tegen alles wat we al kennen. Ik ben geen kenner van de dance-scene, maar ik denk dat daar nog genoeg ondergrond gebeurt. Niet zichtbaar voor het alziende oog van trendwatchers, hijgende hypehitmakers en DWDD. Maar waar wel dingen broeien, ontstaan en ontwikkelen naar iets wat zich boos maakt en afzet tegen de status quo.

Bas van Sambeek

Is het gewoon niet onmogelijk om in het tijdperk zelf het tijdperk te definiëren en brengt het terugkijken de illusie dat het tijdperk ergens voor stond?

Overigens zie ik telkens alleen de trend van obscure underground die bovengronds komt en uiteindelijk pop wordt. Dat was in de sixties (rock ‘n roll), seventies (disco en punk) en eighties (hiphop en depri rock), de nineties (grunge en house) en urban in nineties/naughties. Uiteindelijk zijn al deze vormen in de mainstream geabsorbeerd. Jazz was ooit ragtime en is nu met lounge bijna op het niveau luftmuziek gekomen. Minimal heeft ook lang in de underground begeven en gaat hetzelfde pad op. Het enige dat zou (zou!) kunnen is dat trends sneller opgepikt worden door internet en meer reizen. Vroeger was special import per post lang onderweg, maar als het er was dook iedereen er op als een bende hongerige wolven (import van rock ‘n roll, maar ook white label technoplaten, als voorloper van MySpace enzo).

Mijn conclusie is denk ik dat de mechanismen veranderen, maar dat de bewegingen hetzelfde zijn en blijven, hooguit dat de snelheid veranderd. Misschien.

Volgende keer: Hoe klinkt muziek uit 2014 in de oren van eerdere generaties?

Afbeelding: Jujuutje’s blog.

2 comments

  1. Als puber kreeg ik nog regelmatig te horen dat mijn smaak wel zou veranderen als ik volwassen werd. Die hardrock en metal zou ik wel ‘afleren’. Daggutnie. Die opmerking was simpelweg omdat de generatie van de babyboomers niet echt was opgegroeid met een muziekcultuur. Mijn generatie spelde echter muziekbladen en later internetsites, gewoonweg omdat die beschikbaar waren. Muziek heeft voor de post-babyboomergeneratie daardoor een grotere rol gespeeld en ze zijn meer meegegroeid met muziek- en festivalcultuur. Volstrekt logisch, volgens mij. Net zoals de huidige generatie soms bijna té makkelijk aan muziek kan komen en het juist weer te weinig waardeert. Het is een golfbeweging, net zoals de populariteit van muziekstijlen dat is. “Er verandert niets meer” is vooral de gedachte van hen die het zich niet meer kunnen voorstellen, vrees ik. 😉

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.